Site Seçimi Kriterleri
Aşağıdaki yönergeler, hangi türlerdeki sitelerin DMOZ'a eklenip eklenemeyeceğini açıklamaktadır. Bu yönergeler, DMOZ'a eklenen sitelerin dizinin amaçlarına uygun olup olmadığını anlamanıza yardımcı olacaktır.
Eklenebilecek Siteler
DMOZ'un iki amacı vardır: İlki web'in en kapsamlı ve ayrıntılı dizinini oluşturmak; ikinicisi de herkesin faydalı ve vazgeçilmez kabul edeceği, yüksek kaliteli, içerik bakımından zengin bir kaynak oluşturmak. Kısaca, editörler kaliteli siteleri seçmeli ve dizine mümkün olduğunca fazla kaliteli site eklemelidirler.
Bir kaynağın belirli bir konudaki diğer kaynaklarla karşılaştırıldığında sahip olduğu göreceli değeri göz önünde bulundurmalısınız. Göreceli değer sadece sitenin kalitesine bağlı değildir, aynı zamanda sitenin bir konuda benzersiz ve önemli bilgiler sunuyor olmasıyla da ilişkilidir.
Genel olarak DMOZ editörleri şu özellikleri taşıyan siteleri dizine eklemelidir:
- Orijinal, benzersiz ve değerli bilgiler içeren; ilgili kategoriye yeni bir şeyler katan siteler
- Önemli konularda birbirine zıt fikirleri barındıran içerikler. DMOZ, derinliği ve genişliğiyle insanlığın sahip olduğu bilgi birikiminin tüm başlıklarını ve görüş açılarını kapsamaya çalışır.
Editörler inceledikleri her sitede şunları göz önünde bulundurmalıdır:
Sitedeki linkler çalışmalı, ve alt sayfaları da içerik bakımından zengin olmalıdır. Linklere tıklandığında 404 hata sayfaları veya içeriği olmayan alt sayfalar gelmemelidir. Site halen yapım aşamasındayda dizine eklenmesi uygun değildir.
Bazı sitelerde kırık linkler olabilir, sitenin tasarımı kötü olabilir veya başka "kalite" sorunları olabilir ama aynı zamanda web'de bulunması çok zor veya olanaksız bilgiler de içeriyor olabilirler. Bu şekildeki siteler DMOZ'a eklenebilir. Bazı kusurları da olsa sitenin içeriği zor bulunur ve eşsizse o site bazı kullanıcılar için çok faydalı olabilir.
Siteden sorumlu bir kişi veya kuruluş adı belirtilmiş mi? Sitedeki bilgilerin kaynağı konusunda kullanıcıların değerlendirme yapmasını sağlayan bilgiler veriliyor mu? Eklediğimiz her sitedeki bilgilerin doğruluğunu denetlememiz mümkün olmasa da doğrulanabilir bilgiler sunan siteleri ayıklayabilir ve onlara öncelik verebiliriz.
Örneğin güvenilir bir şirketin veya kuruluşun sitesinde genellikle şirketin/kuruluşun resmi adı ve adresi görünür. Bazı sektörlerde iş yapan şirketler, üçüncü şahıslar tarafından doğrulanmış yetki belgelerine veya referans numaralarına da yer verebilir. Güvenilir bilgiler içeren bir sitede genellikle yazıların yazarları ve/veya kaynakları bellidir, ticari sponsorluklar varsa bunlar açıkça belirtilmiştir. Bir sitenin güvenilirliğini doğrulamak için gereken bilgiler konuya veya kategoriye göre değişiklik gösterebilir.
Unutmayın ki DMOZ'da hiçbir sitenin yerleşimi garantili değildir ve projenin başarısı, editörlerin içerik eklerken doğru yargılarda bulunmasına bağlıdır. Kısacası, editörlerimizi DMOZ'un amaçlarını ve misyonunu akılda bulundurmaya ve her zaman sağduyulu davranmaya davet ediyoruz.
Genellikle Eklenmemesi Gereken Siteler
DMOZ tüm konuları detaylı bir biçimde kapsamayı amaçladığı için, dizine eklenebilecek siteler yerine dizine eklenmesi uygun olmayan siteleri açıklamak daha basit olabilir. Bu bölüm, dizine eklenmesi uygun olmayan siteler hakkında bilgiler vermektedir.
Ortaklık (Affiliate) Temelli Pazarlama
"Ortaklık (Affiliate) Temelli Pazarlama" Nedir?
İnternetteki reklamverenler/üreticiler ile yayıncılar/satıcılar arasında yapılan kâr paylaşımıdır. Kâr hesaplaması performans ölçümüne göre yapılır. Genellikle ürün veya hizmet satışı, tıklama, kayıt veya bunların bileşiminden oluşan bir model kullanılır. Pazarlama ortaklığı amacı güden sitelerin dört temel türü vardır: ortaklık linkleri, çoğunlukla ortaklık linklerin oluşan siteler, ortaklık bayi siteleri (dropshipper) ve çok düzeyli pazarlama (MLM) temsilcilerinin siteleri.
DMOZ Bu Tür Siteleri Neden Listelemiyor?
İş modeliyle bir alıp veremediğimiz yok, ancak bu iş modelini benimseyen sitelerin içeriği kopya içerik oluyor. Örneğin veri depolama ürünleri ve hizmetleri satan bir şirketiniz olduğunu varsayalım. Sizin ürünlerinizi ve hizmetlerinizi kendi müşterilerine satan bayileriniz de olacaktır. Bayi siteleri farklı şekilde tasarlanmış ve kodlanmış olsa da içerikleri ve amaçları tamamen aynı olacaktır. Aynı içeriğe sahip ve aynı amaca hizmet eden siteleri dizin eklemenin sağladığı bir fayda yoktur.
Ortaklık Sitesi Türlerine Özel Yönergeler
- Ortaklık Linkleri
- Bu modelde ortaklık, linklere tıklamaya dayalıdır. Ortaklık linkleri her zaman olmasa da çoğunlukla ticari bir siteye giden ve bir ortak numarası taşıyan (örn. AffiliateID=19555&ProductID=508 gibi) linklerdir. Linkteki numara veya kimliğin sahibi olan kişi, bu linke tıklanarak yapılan alışverişlerden komisyon alır. Ortaklık linkleri asla dizine eklenmemelidir.
- Ağırlıklı Olarak Ortaklık Linklerinden Oluşan Siteler
-
Çok sayıda ortaklık linki içeren siteler ve bloglar veya temel amacı komisyon almak için başka bir siteye trafik yönlendirmek olan siteler özgün içeriğe sahip değildir ve dizine eklenmemelidir. Ancak ortaklık linkleri içermesine rağmen kapsamlı, özgün içerikler sunan siteler (örn. bir sanatçının hayran sitesinde özgün röportajlar ve fotoğraflar varsa ama sanatçının CD'lerini satın alabileceğiniz ortaklık linklerine de yer verilmişse) dizine kabul edilebilir.
Genel kural: Tüm ortaklık linklerini görmezden gelerek sitenin içeriğine bir bakın. Geriye kalan içerikler özgün ve bilgilendirici ise, kategorinin konusuna yeni bir şeyler katıyorsa o site DMOZ'a eklenebilir. Geriye kalan içerikler kalitesiz, yetersiz veya başka bir siteden kopyalanmışsa o site DMOZ'a eklenmemelidir.
-
- Ortak Bayi Siteleri ve Dropshipper'lar
- Ortak bayi siteleri genellikle aynı temel içeriğe sahiptir ama tasarımları farklıdır. Siteler farklı göründüğü için ilk bakışta anlaşılmaları zor olabilir ama dikkatle incelendiklerinde belli bir şirkete ait aynı ürünü veya hizmeti sundukları anlaşılır. Bu siteler genellikle ana şirketle gelir ortaklığı, bayilik veya trafik yönlendirme ilişkisi olan kişiler tarafından kurulur. Başka bir şirkete ait ürün veya hizmetleri satarak küçük miktarlarda kâr eden sitelere "ortaklık yansısı" denir. Dropshipper'lar da benzer bir mantıkla çalışır. Bir şirket, sahip olduğu ürünlerin başka siteler üzerinden satılmasına izin verir. O başka siteler ürünü stokta tutmaz ve sipariş süreciyle ilgilenmez. Ürünü ana şirket temin eder ve alıcıya gönderir. Site sahibinin tek yaptığı, sitesine bir sipariş formu yerleştirmektir. Konusunda çok yüksek kaliteli, faydalı ve özgün içerikler barındırmadıkça ortaklık yansıları ve dropshipper siteleri listelenmemelidir.
- Çok Katlı Pazarlama (MLM) ve Saadet Zincirleri
Çok katlı pazarlama (MLM), satıcıların hem kendi sattıkları ürünlerden hem de sisteme kazandırdıkları diğer satıcılardan komisyon alarak par akazandığı bir satış sistemidir.
Bu satış sistemini uygulayan kurumsal şirketin ana sitesi listelenebilir ama temsilcilerin ve dağıtıcıların siteleri listelenmemelidir. Örneğin MLM yapan ÖrnekŞirket'in ana sitesi World: Türkçe: Ekonomi ve İş Dünyası: Kazanç Olanakları: Çok Katlı Pazarlama kategorisine eklenebilir ama ÖrnekŞirket'in temsilcilerine ait siteler hiçbir kategoriye eklenemez. Ancak bazen bir kişinin bir MLM programındaki etkinliklerini ve başarısını anlattığı kişisel bir sayfayla karşılaşabilirsiniz. Bu sayfanın temel amacı ürün satmak değilse dizine eklenmesi düşünülebilir.
Dizinde listelenmiş veya kategorinizin incelenmemiş siteler kuyruğuna gönderilmemiş bir temsilci sitesiyle kaşrılaşırsanız onu Test: Affiliates and Spam: Networking-MLM altındaki uygun bir kategoriye gönderebilirsiniz.
"Saadet zinciri", "piramik sistemi", "mektup zinciri", "hızlı paran kazanma", "para oyunu" tarzı siteler yasal olmadıklarından dolayı dizinde hiçbir şekilde listelenemezler. Dünya Doğrudan Satış Dernekleri Federasyonu (WFDSA) saadet zincirlerini şu şekilde tanımlamaktadır: "Sisteme katılmak isteyen adayın üye olmak için bir miktar para ödediği ve sistemden kazancının büyük bir kısmının, halka ürün veya hizmet satışı yerine, sisteme kendi tanıştırdığı adayların üyelik aidatlarından geldiği sistemlerdir. Ayrıntılı bilgi için WFDSA sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Birebir Yansı Siteler
Birebir yansı (mirror) siteler, aynı içeriği barındırmalarına rağmen farklı adreslerden erişilen sitelerdir. Örneğin https://tr-tr.facebook.com/ sitesi https://www.facebook.com/ sitesinin yansısıdır. Yalnızca https://www.facebook.com/ adresinin listelenmesi, alternatif adreslerin listelenmemesi gerekir.
Bazen yansı siteler ana sitedeki yükü azaltmak için kurulur. Yansılardan hangisinin orijinal site olduğunu tespit etmeye çalışın ve yalnızca onu listeleyin, kalan yansıları silin.
Orijinal sitenin tespit edilmesi her zaman çok kolay olmayabilir. Bazen orijinal adres sitenin içinde bir yerde yazılıdır, bazen de adrese bakarak anlaşılabilir. Bazı durumlarda orijinal site sizi otomatik olarak bir yansıya yönlendirmeye çalışabilir (yukarıda belirtildiği şekilde yükü dağıtmak için).
Kardeş Siteler
Bir şirket veya kuruluş, içeriğini birden fazla siteye böldüğünde kardeş siteler oluşmuş olur. Bazı durumlarda kardeş sitelerin tümü listelenebilir ama çoğu durumda listelenmemeleri gerekir. Büyük şirketlerin farklı bölümlerine ait siteler genellikle listelenebilir. Ancak, örneğin duvar kâğıdı ve boya satan bir şirket duvar kâğıtlarını tanıtmak amacıyla bir site daha kurduysa o site listelenmemelidir. Örnek: boyacisirket.com (ana adres) listelenmişse aynı şirkete ait boyaciduvarkagitlari.com veya kirmiziboya.boyacisirket.com gibi adresler listelenmemelidir. bubbasinternetservices.pt (ana adres) listelenmişse aynı şirkete ait bubbaswebdesign.es, bubbasseo.de, bubbaswebhosting.ca, bubbasgraphicdesign.blogpress.biz, youface.info/bubbasinternetservices gibi adresler listelenmemelidir. Kardeş bir sitenin listelenip listelenemeyeceğinden emin olamıyorsanız diğer editörlere danışmanızı öneririz.
Yönlendirmeler ve "Gizlenmiş" Adresler
Yönlendirme (redirect) adresi, tarayıcınızı tamamen farklı bir adrese yönlendiren bir sayfadır. Otomatik bir yönlendirme, bu tür bir linke tıkladığınızda veya adresi adres çubuğunuza yazdığınızda sizi anında yeni adrese yönlendirir. Bazen bir yönlendirme sayfası ile de karşılaşabilirsiniz. Bir site yeni bir adrese taşındığı zaman yönlendirme sayfaları kullanılabilir. Otomatik yönlendirme adreslerini ve yönlendirme sayfası linklerini asla dizine eklememelisiniz.
Adres gizleme kullanılmışsa hedef sayfa tam boy bir çerçevenin içinde yüklenecektir. Böylece tarayıcınızın adres çubuğunda yönlendirme adresi görünmeye devam eder ve sayfanın asıl adresi gizli kalır. Gizlenmiş adreslere "kısa URL" ve "çerçeveli yönlendirme" de denir. Bazı bilindik kısa URL'er arasında come.to, welcome.to, go.to, surf.to, listen.to, fly.to, move.to, jump.to, run.to, bit.ly ve tinyurl.com sayılabilir.
"*.to" ve "*.at" siteleri gibi gizlenmiş adresler dikkatle incelenmelidir. Gizlenmiş adresleri dizine eklemeyin, onların yerine gerçek adreslerini ekleyin.
Yasal Olmayan Siteler
Yasal olmayan içerikli siteler, özellikle de yasadışı materyal dağıtımını üstlenen siteler dizinde listelenmemelidir. Çoğu yargı makamı tarafından yasadışı olduğu kabul edilen içeriklere örnek olarak çocuk pornografisi; telif haklarını çiğneyen materyaller (korsan veya crack'li yazılım, müzik, film, oyun, TV dizisi vb.); sahte ürünler (sahte, replika veya imitasyon markalı saat, giysi, ayakkabı, çanta vb.); yasadışı eylemleri (sahtecilik ve şiddet gibi) savunan veya öneren materyaller; iftira niteliğindeki materyaller gösterilebilir. Belgelere dayanan ve bir şeyin nasıl yapıldığı anlatan bilgiler, belli bir durumda suç gerçekleştirme veya suçu teşvik etme amacı taşımıyorlarsa genellikle yasadışı kabul edilmezler.
DMOZ'un kurulu bulunduğu ABD dışındaki bazı ülkeler de kendi vatandaşlarını ilgilendiren sitelerle ilgili yasal kararlar alabilir. Bu gibi yargı kararları, yalnızca başka siteleri listeleme ve tanımlama amacı güden DMOZ'a da uzanabilir. Editörler kendilerini etkileyebilecek yasal düzenlemelere karşı dikkatli olmalı, ABD'nin yanı sıra kendi ülkelerinde yasadışı kabul edilen siteleri de dizinde listelememeli, kararsız kaldıkları durumlarda o siteyi incelemeyi bir başkasına bırakmalıdır.
Bu yönerglere ek olarak alt kategorileri isimlendirirken yasadışı etkinliklere yönelik terimler (örneğin "warez" veya "korsan") kullanılmamalıdır. Benzer şekilde, DMOZ'daki site açıklamaları da kullanıcıların yasadışı eylemlere veya materyallere (örneğin korsan yazılım veya müzik) ulaşmasına yardımcı olmamalıdır. Bu tür açıklamalar, editörün veya DMOZ'un bu tür eylem veya materyalleri desteklediği gibi bir yanlış anlaşılmaya yol açabilir.
Bir sitenin potansiyel yasadışılığının değerlendirilmesi genelde güçtür ve özellikle de telif hakkı ihlallerinde her sitenin tek tek incelenmesi gerekir. Editörlerimizin hukuk uzmanı olmalarını veya internet polisi gibi davranmalarını beklemiyoruz. İkilemde kaldığınız yasal konularda DMOZ personeline danışabilirsiniz. DMOZ personeli, bu tür siteleri silmek veya düzenlemekte tamamen yetkilidir.
Arama Sonuçları İçeren Listelemeler
Dizine eklenen sayfalar kullanıcıları belli bir sayfaya götürmelidir. Bir arama motorundan elde edilen sonuç sayfasını dizine eklemek doğru değildir. Diğer web dizinlerinden, dmoz.org'dan veya çeşitli arama motorlarından elde ettiğiniz arama sonuçları sayfalarını dizine eklemeyin. Bazı çok nadir durumlarda özel içerik kaynaklarının arama sonuçları eklenebilir ama bundan mümkün olduğu kadar uzak durmanızı öneririz. Hangi durumda olursa olsun dmoz.org arama sonuçları bir site tanımı olarak girilmemelidir.
Ürün Siteleri
Tek bir ürünün satışına ve dağıtımına adanmış siteler, ortaklık sitesiyse veya üreticisi zaten dizine eklenmiş bir ürünün dağıtıcısı/bayisi ise listelenmemelidir. DMOZ'un amacı ürünlerin tek tek listelendiği bir alışveriş kataloğu oluşturmak değildir. Ancak tüketiciler için faydalı olabilecek ve üreticinin sitesinde bulunmayan bilgiler, ipuçları, öneriler ve kullanım kılavuzları içeren ürün siteleri kabul edilebilir.
Site Listelemelerinin Mesaj Amaçlı Kullanımı
Listelenen bir sitenin başlığı veya açıklaması, diğer editörlere veya siteyi gönderenlere yönelik notlar veya mesajlar içermemelidir. İyi niyetli olsalar bile bu tür notlar DMOZ RDF çıktısında derlenmekte, ve bu çıktı pek çok arama şirketi tarafından kullanılmaktadır. Bu tür uyarılar bu şirketlerin kullanımı sırasında anlamlarını kaybetmekte ve arama yapanların aklını karıştırmaktan öteye gitmemektedir.
Örnek: KATEGORİ UYARISI- Lütfen bu kategoriye site eklemeyin.
Örümcek Yemleri, Lead Üreticiler ve İçerik Değirmenleri
"Örümcek yemi" (spider food) denilen web siteleri ve blog'lar, sayfaları indekslemek için web'i tarayan arama motoru yazılımlarını kandırmak amacıyla hazırlanır. Bu sayfaların amacı, başka bir siteye link vererek o sitenin önemini artırmak ve arama motoru sıralamalarında o siteyi yükseltmektir. Çoğu örümcek yemi sitesinde aşağıda anlatıldığı şekilde "değirmen"ler de yer alır.
"Lead" üretici web siteleri, formlar yoluyla ziyaretçilerden bilgi toplayarak bu bilgileri bir şirketle paylaşmayı veya başka şirketlere satmayı amaçlar. "Gerçek" içeriğe giden bir kapı görevi de görebilirler.
"İçerik değirmeni" (content mill) denilen web siteleri ve blog'lar genellikle başka web sitelerinin reklamlarını içerir ve bu sitelerin "bilgilendirici" gibi görünen genellikle başka kaynaklardan derlenmiştir. Bu web siteleri kendi kendilerine yeten birer kaynak olmak için değil, ziyaretçileri diğer web sitelerine yönlendirerek komisyon kazanmak için tasarlanmışlardır.
Bu siteler ve blog'lar eşsiz, zengin içerikli, bilgilendirici sitelermiş gibi görünebilir ama aslında içerikleri genellikle saygın sitelerden kopyalanmış veya kısmen değiştirilmiş, otomatik olarak üretilmiş veya kalitesiz bir biçimde elle yazılmıştır. Genellikle sorumluluk beyanatları barındırmazlar, bilgilerin kaynağı ve doğruluğu şüphelidir. Bu siteleri listelemememizin sebebi reklamların, linklerin veya formların varlığı değildir. Bunlar pek çok listelenebilir sitede de bulunmaktadır. Bu tip siteleri diğerlerinden ayıran şey, içerdikleri bilgilerin doğrulanamaması ve yazarların bilinmemesidir.